- dać
- dać {{/stl_13}}{{stl_17}}ZOB. {{/stl_17}}{{stl_7}}dawać{{/stl_7}}{{stl_17}}ZOB. {{/stl_17}}{{stl_7}}buzi dać; ja ci [wam] dam; nie dać [nie zapłacić] (złamanego) grosza [centa]; nie dać {{/stl_7}}{{stl_8}}{czegoś} {{/stl_8}}{{stl_7}}poznać po sobie; nie dać się (długo, dwa razy) prosić; nie dać sobie w kaszę dmuchać; strzelić {{/stl_7}}{{stl_8}}{kogoś} {{/stl_8}}{{stl_7}}[dać {{/stl_7}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}{{stl_7}}] w pysk [w mordę, w ryj itp.]; zostawić [dać] {{/stl_7}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}{{stl_7}}wolną [swobodną] rękę {{/stl_7}}{{stl_20}}{{/stl_20}}\ {{stl_20}}{{/stl_20}}dać {{/stl_13}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}broń do ręki {{/stl_13}}{{stl_7}}'dostarczyć komuś środków, argumentów, pretekstów przeciwko komuś, czemuś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Kompromitacja premiera dała opozycji broń do ręki. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}\ {{stl_20}}{{/stl_20}}dać {{/stl_13}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}buzi {{/stl_13}}{{stl_7}}'pieszczotliwie: pocałować kogoś lub pozwolić się komuś pocałować': {{/stl_7}}{{stl_10}}Daj buzi tatusiowi. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}\ {{stl_20}}{{/stl_20}}dać {{/stl_13}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}krzyżyk na drogę {{/stl_13}}{{stl_7}}'odprawić kogoś, pożegnać szybko; dawniej: pobłogosławić na odchodnym': {{/stl_7}}{{stl_10}}Dajcie jej krzyżyk na drogę, bo już nie mogę jej słuchać. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}\ {{stl_20}}{{/stl_20}}dać {{/stl_13}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}łupnia {{/stl_13}}{{stl_7}}'zwyciężyć kogoś, pokonać go całkowicie i w spektakularny sposób': {{/stl_7}}{{stl_10}}Miejscowa drużyna dała łupnia przeciwnikom. Artyleria dała im łupnia. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}\ {{stl_20}}{{/stl_20}}dać {{/stl_13}}{{stl_8}}{coś} {komuś} {{/stl_8}}na szczęście {{/stl_13}}{{stl_7}}'dać, ofiarować komuś coś (np. jakiś amulet, maskotkę), wierząc, że to przyniesie obdarowanemu szczęście': {{/stl_7}}{{stl_10}}Dostał od ciotki w dniu ślubu srebrną przedwojenną dziesiątkę na szczęście. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}\ {{stl_20}}{{/stl_20}}dać {{/stl_13}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}po nosie {{/stl_13}}{{stl_7}}'ukarać, skarcić kogoś, dać komuś nauczkę': {{/stl_7}}{{stl_10}}Dali mu po nosie za mieszanie się w cudze sprawy. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}\ {{stl_20}}{{/stl_20}}dać {{/stl_13}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}popalić {{/stl_13}}{{stl_7}}'ukarać kogoś; dokuczyć komuś, dać się komuś we znaki': {{/stl_7}}{{stl_10}}Dam ja ci popalić, że odechce ci się wagarować! Trener dał nam popalić na zgrupowaniu, ale teraz się cieszymy. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}\ {{stl_20}}{{/stl_20}}dać {{/stl_13}}{{stl_8}}{coś} {{/stl_8}}poznać po sobie {{/stl_13}}{{stl_7}}'uzewnętrznić coś, wyrazić coś swoim zachowaniem, mimiką itp., pozwolić komuś domyślić się czegoś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Nie dał poznać po sobie, że jest wściekły. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}\ {{stl_20}}{{/stl_20}}dać {{/stl_13}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}prztyczka [pstryczka] (w nos) {{/stl_13}}{{stl_7}}'zakpić sobie z kogoś, okazać lekceważenie, dać komuś małą nauczkę': {{/stl_7}}{{stl_10}}Dała mu prztyczka w nos, docinając mu złośliwie przy wszystkich. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}\ {{stl_20}}{{/stl_20}}dać {{/stl_13}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}szkołę {{/stl_13}}{{stl_7}}'zmusić kogoś do dużego wysiłku, zmęczyć kogoś, dokuczyć komuś bardzo': {{/stl_7}}{{stl_10}}Dzieci dają komuś szkołę. Komuś dali szkołę w wojsku. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}\ {{stl_20}}{{/stl_20}}dać {{/stl_13}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}święty spokój {{/stl_13}}{{stl_7}}'przestać kogoś niepokoić, nagabywać, nie przeszkadzać komuś dłużej; odczepić się od kogoś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Daj mi święty spokój, nie pożyczę ci więcej pieniędzy. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}\ {{stl_20}}{{/stl_20}}dać {{/stl_13}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}w gębę [po gębie, po pysku i syn.] {{/stl_13}}{{stl_8}}pot., {{/stl_8}}{{stl_7}}to samo co dać {{/stl_7}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}{{stl_7}}w twarz [po twarzy]: Dać komuś w gębę, w pysk, w mordę, po mordzie. {{/stl_7}}{{stl_20}}{{/stl_20}}\ {{stl_20}}{{/stl_20}}dać {{/stl_13}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}w skórę {{/stl_13}}{{stl_7}}'zbić kogoś' {{/stl_7}}{{stl_20}}{{/stl_20}}\ {{stl_20}}{{/stl_20}}dać {{/stl_13}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}w twarz [po twarzy] {{/stl_13}}{{stl_7}}'uderzyć kogoś w twarz': {{/stl_7}}{{stl_10}}Obrażona, dała mu z całej siły w twarz. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}\ {{stl_20}}{{/stl_20}}dać {{/stl_13}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}wycisk {{/stl_13}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}1. {{/stl_12}}{{stl_8}}pot. {{/stl_8}}{{stl_7}}'pobić kogoś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Dali mu wycisk i wszystko wyśpiewał. {{/stl_10}}{{stl_20}}{{/stl_20}}{{stl_12}}2. {{/stl_12}}{{stl_8}}pot. {{/stl_8}}{{stl_7}}'zmusić kogoś do wielkiego wysiłku, zrobić komuś wiele przykrości, dopiec komuś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Dali komuś wycisk w wojsku. Dajesz sobie niezły wycisk tym siedzeniem po nocach. {{/stl_10}}
Langenscheidt Polski wyjaśnień. 2015.